{nl}
Nhìn cái tiêu đề “Có bằng Tiến sĩ mới đột phá tư duy” của bài báo, tôi{nl}nghĩ Vietnamnet phịa chuyện giễu chơi cho vui.

Nhưng{nl}khi thấy báo trích dẫn nghiêm túc một ông Tiến sĩ, quan chức cấp cao{nl}của Sở Nội vụ Hà Nội, thành viên Ban soạn thảo chiến lược cán bộ công{nl}chức khối chính quyền thành phố Hà Nội, thì tôi thực sự phát hoảng. Làm{nl}gì có sự ngu đần đến thế được? Hay là báo viết bậy, người ta nói một{nl}đằng lại viết một nẻo? Nếu thế thì Vietnamnet phải cải chính ngay đi{nl}không là gay đấy! Cũng chẳng hiểu báo đã liệt kê hết các chức danh vô{nl}cùng quan trọng của ông ấy chưa? Chưa liệt kê hết cũng có thể bị khó dễ{nl}khi làm việc với Sở của ông ta đấy! Dưới đây tôi viết với giả thiết{nl}những điều báo viết là đúng.

Sau vài phút bàng hoàng, tôi bình{nl}tâm lại và thấy chắc Vietnamnet viết đúng. Với cách làm nhân sự của các{nl}cơ quan nhà nước từ xưa đến nay thì quá dễ hiểu: không có những điều kì{nl}quái mà ông Tiến sĩ ấy nói ra mới là lạ!

Hayek đã phải dành hẳn{nl}một chương (chương 10) trong cuốn The Road to Serfdom từ 1944 của ông{nl}(Bản dịch của tôi là Con đường dẫn tới chế độ nông nô còn bản dịch mà{nl}NXB Tri thức mới xuất bản có tựa đề Ðường về Nô lệ; tôi nghĩ dùng từ{nl}“về” chưa lột hết nghĩa, cảnh nô lệ không đáng “về” và không phải ở quá{nl}khứ mà ở ngay trước mắt nếu…) để trả lời cho câu hỏi cũng là tựa đề của{nl}chương: “vì sao kẻ tồi nhất leo lên đỉnh”. Có thể tranh luận về các lí{nl}giải của Hayek, bạn đọc nên đọc chương đó và tự đưa ra lí giải của mình.

Hãy{nl}quay lại ý kiến của ông Tiến sĩ. Theo ông người ta đã tiêu (không rõ{nl}bao nhiêu) tiền đóng thuế của dân để tiến hành một “đề tài khoa học”.{nl}Ðúng là loạn “đề tài khoa học”.

Có một sự lầm lẫn khái niệm ở đây.

Việc{nl}của công chức là công việc hành chính, là việc công. Công chức là người{nl}được bầu hay được chỉ định để phục vụ, để làm các việc công đó. Việc{nl}của công chức không phải là việc “nghiên cứu khoa học”. Nhân dân đóng{nl}thuế để nuôi họ làm việc công, không phải để họ nghiên cứu khoa học. Sự{nl}lẫn lộn khái niệm dẫn đến những hệ lụy khôn lường.

Xã hội chỉ{nl}phát triển nếu có sự phân công lao động hữu hiệu (nôm na là ai giỏi{nl}việc gì thì làm việc ấy). Vậy cớ chi vẽ ra lắm “đề tài khoa học” để cho{nl}các quan trở thành các “nhà nghiên cứu khoa học” hay chỉ để có thêm{nl}kinh phí cho các quan “cải thiện”. Nếu đó là công việc thuộc bổn phận{nl}của họ phải làm mà lại “vẽ ra” đề tài “nghiên cứu khoa học” thì có thể{nl}xem xét liệu có chuyện lạm quyền, tham nhũng hay không. Hãy minh bạch{nl}những chuyện đó, dần dần người dân sẽ hiểu, quan chức sẽ hiểu họ phải{nl}làm gì và không được làm gì.

Các nhà nghiên cứu khoa học thường{nl}làm việc tại các viện nghiên cứu và các trường đại học. Họ không phải{nl}là các công chức, họ là các viên chức có thể ăn lương từ ngân sách, họ{nl}không thuộc cơ quan công quyền. Cần phải rạch ròi chuyện này. Về cơ bản{nl}chỉ các nhà nghiên cứu khoa học thật sự đó mới viết luận văn Thạc sĩ,{nl}Tiến sĩ. Những người khác, các công chức, người dân thường cũng có thể{nl}tự do nghiên cứu khoa học và kiếm bằng Tiến sĩ nếu họ muốn, nhưng phải{nl}với tư cách cá nhân. Phải tuyệt đối cấm công chức dùng thời gian và{nl}tiền bạc của Nhà nước để “được đào tạo” thành Tiến sĩ. Phân công lao{nl}động xã hội hiện đại không đòi hỏi họ là nhà nghiên cứu. Nếu họ vẫn{nl}muốn, nên để họ thi tuyển vào các viện nghiên cứu và các đại học, nếu{nl}họ có khả năng thực sự và được nhận. Nếu các tổ chức nghiên cứu này là{nl}các tổ chức nghiên cứu thực sự, tôi tin 99,9% số Tiến sĩ ở các cơ quan{nl}công quyền sẽ không được nhận vào làm.

Công chức gương mẫu, mẫn{nl}cán, làm tốt công việc của mình được xã hội công nhận và danh tiếng xã{nl}hội của họ có thể khác, nhưng cũng có thể chẳng kém gì của các Giáo sư{nl}hay Tiến sĩ tử tế. Cái bằng không làm nên con người, danh tiếng của một{nl}người chỉ phụ thuộc vào những cống hiến thực sự của họ cho xã hội, dẫu{nl}họ có biết đọc biết viết hay không, chứ chẳng nói họ có cái mảnh bằng{nl}(thường là rởm) hay không. Sự đánh giá, tuyển dụng, cất nhắc nhân viên{nl}không theo công trạng chắc chắn sẽ dẫn đến sự lụn bại của tổ chức sử{nl}dụng họ, dẫu đó là một doanh nghiệp, một cơ quan hay Chính phủ.

Lầm{nl}lẫn khái niệm, đi biến cơ quan công quyền thành nơi “nghiên cứu khoa{nl}học” rởm cũng chẳng khác việc bắt thợ nề làm thợ mộc và cái nhà do họ{nl}xây chắc chắn sẽ bị sụp. Và người gánh chịu hậu quả của kiểu “trọng{nl}dụng nhân tài” này sẽ là những người đóng thuế, là nhân dân và cả dân{nl}tộc. Nếu vẫn lấy mảnh bằng làm thước đo khi tuyển chọn và đánh giá, cất{nl}nhắc; nếu chỉ lấy lòng “trung thành” với cái gì đó rất mơ hồ mà thực{nl}chất là trung thành với sếp; nếu vẫn làm nhân sự theo cách cũ, thì đất{nl}nước sẽ lụn bại. Nếu chỉ cần 15% chứ chưa nói đến 100% công chức chủ{nl}chốt có bằng Tiến sĩ thì chắc chắn dân ta đã phải chịu số phận ăn mày.{nl}Những người có bằng Tiến sĩ ấy sẽ “đập phá tư duy” đưa chúng ta đến chỗ{nl}chết.

Người dân đóng thuế nuôi các quan chức không thể để họ xài{nl}tiền của mình một cách phí phạm như vậy. Các Tiến sĩ hãy thi thố trên{nl}mặt trận khoa học. Tôi kiến nghị ông Chủ tịch thành phố Hà nội hãy để{nl}56 Tiến sĩ hiện có trong bộ máy công quyền chuyển về các cơ sở nghiên{nl}cứu thực sự, nếu họ có năng lực khoa học và các cơ sở đó chịu nhận mà{nl}không có sức ép nào, còn nếu không thì nên để họ ra khỏi cơ quan, hãy{nl}để họ thử làm các nhà nghiên cứu tự do, tự làm, tự kiếm sống, xem họ có{nl}thể sống bằng cái “mảnh bằng Tiến sĩ” của mình hay không.

(Nguồn: Mạng Bauxite Việt Nam){nl}