Đang nghỉ ngơi ở chùa Phúc Long sau một ngày dài tu tập, thầy Thích Minh Vương nhận được cuộc gọi của người thân báo tin anh ruột đã tử vong ở bệnh viện, chỉ vài tiếng sau khi làm việc với Công an huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai.

"Thầy không thể thở được khi nghe tin anh mất, nghẹn cứng tim. Đệ tử đã đỡ thầy và chở thầy cùng gia đình ra sân bay liền," tỳ kheo Thích Minh Vương (thế danh Vũ Hoàng Phú) một tháng sau vụ việc vẫn nhớ như in khoảnh khắc của ngày hôm đó.

Nạn nhân trong vụ việc là ông Vũ Minh Đức, 31 tuổi, từ Ninh Bình vào lập nghiệp tại xã An Phước, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai từ mấy năm qua, có vợ và hai người con.

Trong buổi sáng ngày 22/3, vợ và anh ruột đưa ông Đức đến Công an huyện Long Thành theo giấy triệu tập với mục đích “làm việc về một vụ gây rối trật tự công cộng xảy ra tại xã An Phước hồi đầu tháng 10/2023,” nhưng không hề biết đó là lần cuối cùng anh em, vợ chồng họ gặp nhau. 

Ông Đức được đưa vào phòng làm việc lúc 10 giờ 30 sáng, người thân bị yêu cầu ra ngoài. Đến 15 giờ, điều tra viên gọi điện yêu cầu vợ ông lên trụ sở để ký một số giấy tờ “liên quan bệnh lý.”

Khi người vợ đến, điều tra viên nói đã đưa ông Đức vào Bệnh viện Đa khoa huyện Long Thành cấp cứu do ông bị ngất xỉu trong quá trình làm việc.

Ông sau đó được chuyển viện lên tuyến trên ở TPHCM. Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, bác sĩ thông báo cho người nhà biết, ông Đức đã qua đời lúc 21 giờ 30 cùng ngày, tức là 13 tiếng sau khi làm việc với công an huyện.

Tuy nhiên, giấy chứng tử của Bệnh viện Chợ Rẫy cung cấp thể hiện, ông Đức tử vong vào lúc 23 giờ với nguyên nhân tử vong là hôn mê sau ngưng hô hấp tuần hoàn theo dõi tổn thương não sau ngưng tim; suy thận cấp (tổn thương thận cấp); suy gan cấp (tổn thương gan cấp), tổn thương phần mềm đùi phải, trái.

Thân thể đầy dấu vết của tra tấn

Thầy Thích Minh Vương đáp chuyến bay sớm nhất từ Ninh Bình vào TPHCM để chứng kiến Viện Pháp Y Quốc gia của Bộ Y tế phối hợp cùng công an huyện Long Thành và tỉnh Đồng Nai tiến hành khám nghiệm tử thi nạn nhân vào chiều 23/03 tại Bệnh viện Chợ Rẫy, một ngày sau vụ việc. 

Trong khi vợ ông Đức vật vã khóc thương trong phòng lạnh ở nhà xác bệnh viện, vị tỳ kheo này nén nỗi đau chứng kiến việc khám nghiệm tử thi anh mình từ đầu đến cuối.

Từ trực quan có thể thấy, thi thể có rất nhiều vết bầm tím, trong khi trên cổ tay có các vết xước chéo mà gia đình cho rằng do còng số 8 để lại khi bị treo ngược lên cao, các tù nhân từng trải nghiệm kiểu tra tấn này của công an gọi nó là "treo cánh tiên."

Khoang ngực phải của ông Đức có một vết bầm kích thước 4x3 cm, trong khi vùng da bên ngoài có nhiều vết xước và bị lún. Mông và hai đùi cũng bị bầm dập, tím đen.

“Không thể tin được khi ở trên đồn công an về mà lại dẫn đến cái mức độ như thế. Một sự đau thương không một từ ngữ nào có thể diễn tả được, không một ai mà chịu đựng nổi, mẹ thì ngất, vợ thì điêu đứng, các cháu cứ đòi bố,” vị tu hành này hồi tưởng lại.

Ông Đức là một thanh niên cường tráng, có sức khỏe tốt, không có tiền sử sử dụng chất kích thích và hoàn toàn không có bệnh nền.

"Khi lên đồn công an trong tay công an huyện Long Thành thì không gặp thêm một lần nào nữa. Khi gia đình gặp lại là gặp một cái xác,” thầy Thích Minh Vương nghẹn ngào.

Tình trạng chết trong nhà tạm giữ/tạm giam của công an

Hình minh hoạ: Nạn nhân chết trong đồn công an trong năm 2018 (Fb)

Ông Đức là trường hợp mới nhất về tình trạng công dân chết bất thường trong đồn công an hay nhà tạm giữ/tạm giam ở nhiều địa phương trong nhiều năm gần đây, cho dù Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên của Công ước Chống tra tấn và các hình thức trừng phạt hay đối xử tàn ác, vô nhân đạo hoặc hạ thấp nhân phẩm (CAT) của Liên Hiệp quốc từ năm 2015.

Việt Nam ký công ước vào ngày 7/11/2013 và được Quốc Hội Việt Nam phê chuẩn một năm sau đó. Đây được cho là một trong 9 công ước cốt lõi về quyền con người của LHQ. Trong khoảng thời gian này, tình trạng nghi can, nghi phạm, và tù nhân bị chết ở mức báo động.

Báo Thanh Niên hồi tháng 3/2015 đưa tin trong một phiên họp của Quốc hội, trung tướng Trần Trọng Lượng, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát Phòng chống tội phạm báo cáo cho biết, từ tháng 10/2011 đến tháng 9/2014 đã xảy ra 226 trường hợp chết tại nhà tạm giữ, trại tạm giam trên toàn quốc.

Nguyên nhân chủ yếu của các trường hợp tử vong này được Bộ Công an lý giải là do bệnh lý và do đối tượng bị tạm giữ, tạm giam tự sát. Từ đó, không có thêm báo cáo nào từ cơ quan chức năng được đưa ra.

Thu thập tin tức trên các phương tiện truyền thông dưới sự quản lý của nhà nước, phóng viên nhận thấy trong năm 2018 có ít nhất 11 người bị chết trong các cơ sở giam giữ của Bộ Công an.

Từ năm 2020 đến nay, tức là từ khi Việt Nam có báo cáo giữa kỳ về thực hiện CAT (2019) đến ngày 19/4 vừa qua, khi Hà Nội gửi báo cáo thứ hai, có ít nhất 14 trường hợp như vậy được báo chí nhà nước đưa tin. Trong số này, có ba trường hợp cơ quan công an cho là tự sát trong khi gia đình nạn nhân nghi ngờ kết luận này của lực lượng thực thi pháp luật.

Trong trường hợp ông Vũ Minh Đức, hai ngày sau khi người này tử vong, Công an tỉnh Đồng Nai đã đình chỉ công tác đối với đại uý Thái Thanh Thương và điều tra viên Lưu Quang Trung để phục vụ điều tra làm sáng tỏ cái chết của ông.

Tuy nhiên, cho đến nay, gia đình chưa nhận được thông tin gì về vụ việc từ nhà chức trách địa phương, kể cả kết luận giám định tử thi. Gia đình cũng chưa nhận được lời xin lỗi hay thăm hỏi từ Công an huyện Long Thành và tỉnh Đồng Nai.

Sư thầy Thích Minh Vương trong một tháng qua đã ba lần gửi đơn cho các cơ quan có thẩm quyền và gửi đích danh Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng với 25 bộ đơn và các hình ảnh có dấu vết nghi bị nhục hình của nạn nhân, nhưng không nhận được hồi đáp. 

Phóng viên ngày 26/4 gọi điện cho Công an huyện Long Thành để hỏi thông tin, tuy nhiên cán bô trực điện thoại yêu cầu phóng viên mang giấy giới thiệu đến trụ sở để được cung cấp thông tin.

Chính phủ đổ cho hạn chế của cán bộ cấp cơ sở

Chính phủ Việt Nam ngày 19/4 vừa qua gửi Báo cáo lần thứ 2 về thực thi CAT đến Liên Hiệp quốc cho biết, thời gian qua toà án cấp sơ thẩm đã tiếp nhận 6 vụ án với 15 bị cáo với cáo buộc “dùng nhục hình” theo Điều 373 Bộ luật Hình sự 2015, trong đó đã xét xử 05 vụ án hình sự đối với 12 bị cáo, và kết án một cán bộ trại giam 9 năm tù giam, ba người khác bị án từ ba năm đến bảy năm, và tám cán bộ khác với thời hạn tù từ hai đến ba năm.

Trong báo cáo, Chính phủ Việt Nam nói rằng đã ban hành hàng chục luật và các văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm tốt hơn quyền con người nói chung và ngăn ngừa, trừng trị các hành vi liên quan đến tra tấn nói riêng.

Theo đó, Bộ Công an đã triển khai lắp đặt thiết bị ghi hình trong nhiều phòng hỏi cung để ghi âm ghi hình nhằm ngăn ngừa hành vi tra tấn.

Báo cáo cũng thừa nhận Việt Nam còn một số vấn đề nội tại cần được quan tâm giải quyết, đó là

“cơ cấu tổ chức và cán bộ, đặc biệt là cán bộ cấp cơ sở còn những hạn chế nhất định về năng lực, nhận thức, cản trở việc thực hiện yêu cầu trong một số tình hình mới; sự phối hợp giữa các bộ, ngành liên quan trong việc xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật về quyền con người, chống tra tấn chưa kịp thời, chặt chẽ, khiến quá trình soạn thảo kéo dài, chất lượng nội dung giảm sút.”

Luật sư Nguyễn Văn Miếng, người hiện đang tị nạn chính trị tại Hoa Kỳ cho biết, từ khi tham gia Công ước Chống tra tấn, Quốc hội Việt Nam đã sửa đổi Bộ luật Hình sự 2015 và Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 theo hướng chú trọng đến chống tra tấn và bảo vệ các quyền cơ bản của con người. Tuy nhiên, việc thực hiện trên thực tế vẫn còn khoảng cách không nhỏ.

“Đã có một sự tiến bộ đáng kể so với luật trước. Tuy nhiên, thực tế thì không phải là như vậy bởi chúng ta hiện nay vẫn còn nghe còn thông tin chính thức của nhà nước là có những trường hợp đang khỏe mạnh tự nhiên vô trong đồn công an ra thì chết, không phải tự nhiên người ta chết, đó là do người ta tra tấn và chết.”

Từ kinh nghiệm bào chữa nhiều năm trong các vụ án hình sự ở trong nước, ông Miếng khẳng định việc tra tấn như trường hợp của ông Vũ Minh Đức xảy ra bắt đầu từ giai đoạn tiền tố tụng, tức là thời điểm công an mời/triệu tập hay thậm chí là bắt cóc đương sự rồi đưa về đồn để dùng “các biện pháp nghiệp vụ” buộc phải nhận tội.

Sau khi có sự thú nhận của đương sự, công an sẽ đưa những tài liệu đó cho phía Viện kiểm sát để phê chuẩn lệnh bắt cho phù hợp với luật.

Theo ông, vấn nạn tra tấn có nguyên do từ ham muốn phá án của cơ quan công an để lấy thành tích bất chấp việc vi phạm quy trình tố tụng.

Luật sư nhân quyền Đặng Đình Mạnh dẫn lại vụ án tranh chấp đất đai của người dân với quân đội ở xã Đồng Tâm, mà ông là một trong số các luật sư bào chữa để làm minh chứng cho hành động tra tấn nghi phạm của cơ quan điều tra nhưng không bị trừng phạt. Ông nói:

"Trong số 29 người dân phải ra tòa, thì có đến 19 người xác nhận tại tòa đã bị tra tấn dã man, bị đánh đập trong đêm khuya, bị đổ nước vào cửa mình (nữ), không được chăm sóc y tế khi tra tấn bị thương tích…”

Trong vụ này, ngoài cụ Lê Đình Kình - thủ lĩnh tinh thần của người Đồng Tâm bị cảnh sát cơ động bắn chết ngay tại phòng ngủ, hai con trai của ông cũng phải nhận bản án tử hình, người cháu lãnh án chung thân và các bản án tù dài hạn khác nhau.

Giải pháp

Ông Đào Bá Cường bị kết án 2 năm tù vì đòi công lý cho con trai Đào Bá Phi- người chết một cách bất minh trong đồn công an ở Phú Yên năm 2022 (CAND)

Để giảm các hành vi tra tấn, dùng nhục hình của cơ quan điều tra, Chính phủ kiến nghị xem xét sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật nhằm nâng cao tính tương thích của pháp luật Việt Nam với các quy định của Công ước Chống tra tấn và phù hợp với khuyến nghị của Ủy ban Chống tra tấn.

Ngoài ra, việc đào tạo cho cán bộ tư pháp, điều tra viên về phòng chống tra tấn trong hoạt động tư pháp cũng sẽ được chú trọng bên cạnh việc thanh tra và  tiếp nhận, xử lý thông tin về các trường hợp liên quan đến tra tấn, cưỡng bức, dùng nhục hình, làm chết người trong khi thi hành công vụ.

Luật sư Nguyễn Văn Miếng cho biết, các cơ quan chức năng cần phải thực thi nghiêm chỉnh Bộ luật Tố tụng Hình sự hiện hành và luật sư phải được hiện diện trong tất cả các giai đoạn tố tụng để có thể giảm vấn đề nhức nhối tồn tại trong rất nhiều năm qua.

Theo ông, nếu thấy có bất cứ một vi phạm nào trong quá trình tố tụng thì phải vô hiệu hóa kết quả điều tra và trả hồ sơ yêu cầu điều tra lại.

Còn luật sư Mạnh kiến nghị "tách cơ quan giam giữ ra khỏi cơ quan công an", bên cạnh đó thiết bị ghi âm, ghi hình ở phòng hỏi cung lúc nào cũng phải hoạt động và đồng thời phải "giáo dục và trừng phạt nghiêm khắc mọi trường hợp phát hiện tình trạng công an tra tấn hoặc đối xử vô nhân đạo với nghi can.”

Sư thầy Thích Minh Vương đồng tình với kiến nghị này của luật sư để không còn những trường hợp tử vong bất thường như người thân của ông sau khi làm việc với công an.

“Cũng mong khi mà làm việc như vậy thì công dân sẽ được kêu được phép mời luật sư hay là được phép cho gia đình vào trong ngồi để được xem các đồng chí làm việc, phục vụ điều tra như thế nào cũng như là điều tra và trừng phạt thật nặng những người đã thực thi pháp luật mà làm sai so với quy ước quốc tế,” vị tu hành nói.

Gần nửa thế kỷ đã đi qua từ sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc, vấn đề hoà hợp - hoà giải dân tộc lại được bàn luận mỗi dịp 30/4. Cho đến nay, điều này vẫn chưa đạt được với những người sống trong thời chiến hoặc thế hệ thứ hai sau chiến tranh.

Tuy nhiên, trong cái nhìn của các bạn trẻ thế hệ thứ ba thì sao? Họ nghĩ gì về cuộc chiến, về màu cờ của hai phía và nhìn nhận của họ về hoà hợp - hoà giải dân tộc?

Tôn trọng và chấp nhận giá trị của nhau

Phương Anh, 23 tuổi, lớn lên ở miền Nam California, nơi được mệnh danh là “Thủ phủ người Việt tị nạn Cộng sản”, và hẳn nhiên là khi còn nhỏ, Phương Anh mặc nhiên cho rằng lá cờ Việt Nam là cờ nền vàng với ba sọc màu đỏ:

“Từ lúc nhỏ cho tới lớn thì ở đâu em cũng thấy lá cờ vàng có ba sọc đỏ và đó là lá cờ mà em lớn lên và được hiểu biết là của người Việt Nam.

Chỉ có sau này khi em được coi trên YouTube và về Việt Nam thì em mới được thấy lá cờ đỏ có ngôi sao màu vàng thôi. Ở trong lớp tiếng Việt thì thầy của em cũng nói rằng ở bên đây cái cờ vàng là cờ mà mình muốn xài, nếu mình nói về lá cờ kia thì người ta có thể buồn.”

Ông nội của Phương Anh từng là một người lính Việt Nam Cộng Hoà. Tuy gia đình Phương Anh chưa bao giờ nói điều gì xấu về miền Bắc hay dạy cô phải ghét lá cờ của họ, nhưng tự cô cũng hiểu rằng người thân của cô sẽ không vui và không thoải mái nếu nhìn thấy lá cờ đỏ sao vàng:

“Mình không có được học để ghét một lá cờ nào hết, nhưng mà em đã hiểu biết ra là ở bên đây, nếu mà người ta thấy lá cờ đỏ thì người ta sẽ không được vui lắm tại vì người ta không muốn suy nghĩ về lá cờ đó.

Còn ở Việt Nam thì rất là khác. Em đi đâu cũng không thấy một cái dấu vết nào của hồi đó, lịch sử của lá cờ vàng nó đã mất hết ở Việt Nam.”

Không quá khó khăn để Phương Anh nhận biết được sự chia rẽ sâu sắc giữa hai ý thức hệ đại diện cho hai miền Nam - Bắc Việt Nam. Điều này khiến những người trẻ gốc Việt như Phương Anh gặp một chút khó khăn khi tìm hiểu về nguồn cội Việt Nam:

“Lá cờ là đại diện cho một nhóm hoặc là một quốc gia nhưng mà bây giờ mình lại có hai lá cờ, mà hai bên không có muốn công nhận cờ của nhau thì nó làm cho Việt Nam rất là chia rẽ.

Em là người Việt Nam, em rất muốn về Việt Nam để tìm hiểu về văn hóa, ăn được nhiều thức ăn của Việt Nam nhưng mà bây giờ mình đã bị chia rẽ quá thì cũng hơi khó.”

Với quan điểm của một người trẻ thế hệ thứ ba sinh ra sau chiến tranh Việt Nam, Phương Anh công nhận rằng “cờ đỏ-sao vàng” là cờ chính thức của Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, với cô, cờ vàng vẫn là lá cờ đại diện cho mình và cho cộng đồng người Việt ở Mỹ:

“Tại vì cờ đỏ đã là cờ của Việt Nam hiện nay rồi, cái đó là một thực tế hiện tại. cho nên em nghĩ là mình phải chấp nhận điều đó.

Nhưng mà thậm chí với cái thực tế đó thì cái lá cờ vàng mà người Việt Nam dùng ở bên này là đại diện cho danh tính mà người ta đang nhớ về thời mà người ta sống ở bên Việt Nam, đó là cờ của người ta.”

Phương Anh cho biết cô chưa từng nghe tới cụm từ “hoà hợp - hoà giải dân tộc, nhưng theo cô, bất kỳ ai muốn sử dụng lá cờ đỏ ở Mỹ cũng không sao, điều quan trọng nhất vẫn là hai bên nên biết tôn trọng và chấp nhận những giá trị của nhau:

“Nếu như có một bạn nào chỉ muốn dùng lá cờ màu đỏ thì cũng không sao, nhưng mà phải biết rằng, phải hiểu suy nghĩ của những người Việt Nam ở bên này là người ta nếu nhìn thấy lá cờ màu đỏ có thể người ta sẽ cảm thấy buồn và khó chịu, cho nên hai bên cũng phải chấp nhận lẫn nhau. 

Nếu mà người ta có thể hòa giải được với nhau thì đó là một điều tốt tại vì bây giờ mình đang rất là chia rẽ, nhưng mà em cũng hiểu điều đó sẽ rất là khó cho mọi người.

Em cảm thấy là ở bên đây người ta sẽ rất là khó để quên được chuyện đó.”

Thừa nhận, thấu hiểu nỗi đau của người ra đi

Trái ngược với Phương Anh, Johnny Huy, 29 tuổi, là một người sinh ra và lớn lên ở Lào Cai, cho biết anh chưa hề thấy một lá cờ vàng ba sọc đỏ hay bất kỳ một di sản nào của chế độ Việt Nam Cộng Hòa ngoài đời thực khi ở Việt Nam.

Từ tiểu bang North Carolina, Hoa Kỳ, Huy cho biết, lúc nhỏ, cũng như tất cả học sinh trên khắp Việt Nam, anh được học và được nghe nói về cuộc chiến tranh Việt Nam chỉ một chiều: rằng chính quyền Việt Nam Cộng hoà chỉ là “bù nhìn, tay sai” cho Mỹ; và rằng miền Bắc, đại diện là Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, đã giải phóng miền Nam thoát khỏi sự cai trị của Mỹ.

Lớn lên, dù sống trong một đất nước có hệ thống thông tin bị kiểm duyệt chặt chẽ, Huy vẫn có cơ hội tiếp xúc với các thông tin đa chiều hơn về chiến tranh Việt Nam, thông qua các nền tảng mạng xã hội mà chính phủ Việt Nam chưa thể  chặn được một cách triệt để tại Việt Nam, ví dụ các bài báo, hình ảnh trên Facebook hay các phóng sự, phim ảnh quốc tế liên quan đến lịch sử Việt Nam.

Cũng từ đó, Huy biết được rằng sau cái ngày mà anh được dạy là “đại thắng mùa xuân” - 30/4/1975, có một làn sóng người hàng triệu người đã liều mình vượt biên đào thoát khỏi Việt Nam. Huy chia sẻ, nếu muốn hoà giải dân tộc sau hàng chục năm chia rẽ như vậy, chính phủ Việt Nam cần thừa nhận nỗi đau của những người rời bỏ Việt Nam sau 1975, phải cho người dân trong nước được tiếp cận với nhiều nguồn thông tin khác nhau về cuộc chiến này:

“Mình hiểu được cái nỗi đau của dân tộc thì mới có cái sự hòa hợp được. Em thấy những cái chuyện này là những cái chuyện mà dân tộc mình cần phải biết, mình cần phải thừa nhận nó và mình phải  thừa nhận nỗi đau của những người  mà sau năm 75 họ phải chạy trốn, vượt biên.

Không phải là thấy kèo thơm thì gọi là người Mỹ gốc Việt còn kèo thối thì gọi là ba que.” 

Huy cho rằng cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin hiện nay, ngày càng có nhiều người, đặc biệt thuộc thế hệ trẻ như mình tìm hiểu và biết được một khía cạnh khác của chiến tranh Việt Nam mà vốn chưa từng được phổ biến trong nước:

“Sự thật nó là sự thật và sự thật mình không thể che giấu được. Càng ngày càng có nhiều bạn trẻ nhìn nhận được vấn đề và họ không còn thấy thù ghét nhau nữa.”

Tuy nhiên, Huy nhận thấy có vẻ như Hà Nội, ngoài mặt kêu gọi Hoà hợp - hoà giải bằng các chính sách được tuyên truyền trên các kênh truyền thông nhà nước; nhưng thực chất thì khác:

“Có thể việc hòa hợp hòa giải dân tộc chưa chắc đã là cái điều mà chính quyền Việt Nam mong muốn. Nếu người miền Bắc và người miền Nam, rồi Người Việt hải ngoại mà cùng hòa hợp hoà giải và có chung một tiếng nói là một mối nguy cho chính quyền Việt Nam. Thành ra, em nghĩ là chính phủ mong muốn những điều đang diễn ra hiện tại vì nó tốt cho chế độ.”

Các đại biểu tham dự một cuộc họp tham vấn do Việt Nam tài trợ đã gợi ý rằng Hà Nội nên yêu cầu Phnom Pênh trì hoãn dự án kênh đào mà nước này đề xuất để tiếp tục các cuộc thảo luận. Gợi ý này được đưa ra trong bối cảnh Việt Nam có những lo ngại về những tác động môi trường và kinh tế của dự án.

Theo kế hoạch của Campuchia, kênh đào Phù Nam Techo (Funan Techo) dài 180km nối thủ đô Phnom Pênh của Campuchia với vịnh Thái Lan sẽ được khởi công xây dựng vào cuối năm nay và hoàn thành trong vòng 4 năm.

Dự án kênh đào được đề xuất sẽ bao gồm một đoạn của sông Mekong, do đó khiến Việt Nam quan ngại về những ảnh hưởng của nó đối với vùng hạ lưu, đặc biệt là vùng vựa lúa Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL). Kênh đào này có thể “làm giảm tới 50% lưu lượng dòng chảy của sông [Mekong] khi về đến Việt Nam” - ông Lê Anh Tuấn, một nhà khoa học có tiếng của Việt Nam cho biết.

Việt Nam cần có thêm thời gian tham vấn để có thể bảo vệ ĐBSCL, nơi sinh sống của 17,4 triệu người - ông Tuấn nói tại cuộc họp tham vấn ở thành phố Cần Thơ.

Một chuyên gia khác, ông Đặng Thanh Lâm từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam cho rằng Việt Nam cần phải yêu cầu Campuchia cung cấp báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án.

Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Phnom Pênh cũng lên tiếng kêu gọi cần có thêm thông tin về dự án. Phái đoàn ngoại giao này nói rằng mặc dù Hoa Kỳ tôn trọng “chủ quyền của Campuchia trong việc đưa ra các quyết định phát triển và quản trị nội bộ”, người dân Campuchia và người dân tại các quốc gia láng giềng “sẽ được hưởng lợi từ sự minh bạch về bất cứ dự án quan trọng nào có tiềm năng ảnh hưởng tới sự bền vững của nguồn nước và nông nghiệp trong khu vực”.

"Chúng tôi kêu gọi các cơ quan hữu trách [của Campuchia] phối hợp chặt chẽ với Ủy hội sông Mekong (MRC) để cung cấp thêm thông tin chi tiết về dự án đồng thời tham gia đầy đủ vào bất kỳ nghiên cứu tác động môi trường thích hợp nào để giúp Ủy hội và các quốc gia thành viên hiểu, đánh giá và chuẩn bị đầy đủ cho bất kỳ tác động nào có thể xảy ra của dự án" -  một phát ngôn viên của Đại sứ quán nói.

Về phần mình, Campuchia nói rằng nước này đã có được sự ủng hộ dành cho dự án của Chủ tịch Ủy hội sông Mekong đồng thời là Chủ tịch nước Lào, ông Thongloun Sisoulith.

Ông Sisoulith vừa thăm Phnom Pênh và trong một cuộc họp với ông Hun Sen, cựu Thủ tướng Campuchia và hiện là Chủ tịch Thượng viện, ông này đã được yêu cầu thể hiện sự ủng hộ đối với dự án kênh đào Phù Nam Techo.

“Đáp lại, Chủ tịch nước Lào đã tuyên bố ủng hộ một cách không do dự” – mạng báo Fresh News của Campuchia, một cơ quan báo chí ủng hộ chính phủ, đưa tin.

Không có nghĩa vụ

Lào và Campuchia đều là đồng minh lâu năm của Việt Nam nhưng trong những năm gần đây, cả hai đều ngả nhiều hơn về phía Trung Quốc.

Việt Nam đã nhiều lần bày tỏ quan ngại về những tác động tiêu cực về kinh tế và môi trường có thể xảy đến của dự án.

Chính trong tháng này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam đã thúc giục Campuchia cung cấp thông tin và đánh giá tác động của dự án đối với tài nguyên nước và cân bằng sinh thái của khu vực ĐBSCL.

Đáp lại, một quan chức cấp cao của Campuchia nói rằng Phnom Pênh không có nghĩa vụ phải làm việc này.

Ông So Naro, Đặc phái viên của Thủ tướng Campuchia phụ trách các vấn đề ASEAN nói với tờ Thời báo Khmer rằng về mặt pháp lý, Campuchia không có nghĩa vụ phải gửi bất cứ tài liệu nào liên quan tới việc nghiên cứu và xây dựng kênh đào Phù Nam Techo cho Việt Nam.

Campuchia đã đệ trình "tất cả các tài liệu nghiên cứu liên quan đến các tác động của kênh đào đối với môi trường và tài nguyên nước" lên Ủy hội Sông Mekong – ông So Naro nói.

Ủy hội Sông Mekong là một tổ chức liên chính phủ chịu trách nhiệm quản lý bền vững lưu vực sông Mekong.

“Các nhà chức trách Việt Nam có thể yêu cầu được tiếp cận các tài liệu đó” – ông So Naro nói.

Campuchia nhiều lần quả quyết rằng dự án kênh đào này không làm gián đoạn dòng chảy của sông Mekong.

Với tên gọi chính thức là “Dự án Đường thủy và Hậu cần Tonle Bassac”, kênh đào Phù Nam Techo trị giá 1,7 tỷ USD sẽ được một công ty Trung Quốc triển khai thực hiện.

Việc xây dựng kênh đào này có nghĩa là sẽ có thêm dòng hàng hóa thương mại đến trực tiếp tại các cảng của Campuchia mà không phải đi qua Việt Nam. Chính phủ Campuchia cho biết dự án này sẽ giúp cắt giảm chi phí vận chuyển hàng hóa cũng như giảm sự phụ thuộc vào các cảng của Việt Nam.

Chính phủ nước này cũng nói rằng dự án sẽ mang lại những lợi ích kinh tế và xã hội to lớn cho 1,6 triệu người dân Campuchia sống dọc kênh đào.

Các câu hỏi về an ninh

Bên cạnh các tác động về môi trường và kinh tế, các nhà phân tích cho hay Việt Nam cũng lo lắng về những vấn đề an ninh mà kênh đào này có thể gây nên.

Có những ý kiến cho rằng kênh đào này có thể giúp tàu hải quân Trung Quốc di chuyển từ phía Vịnh Thái Lan và căn cứ hải quân Ream do Trung Quốc xây dựng trên bờ biển của Campuchia gần biên giới với Việt Nam, đi lên về phía thượng nguồn.

Campuchia đã bác bỏ suy đoán này với việc ông Hun Sen một mực quả quyết rằng Campuchia và Việt Nam "là láng giềng tốt và có quan hệ hợp tác tốt trong tất cả các lĩnh vực".

Nhưng Việt Nam và Trung Quốc đã và đang tranh chấp một chuỗi đảo ở Biển Đông và vì vậy nước này thường nhìn những can dự của Trung Quốc trong khu vực với ánh mắt hoài nghi.

Việt Nam có chung đường biên giới khá dài với Campuchia. Trong những năm 1977-1978, đã có các cuộc giao tranh giữa lực lượng Khmer Đỏ của Campuchia và quân đội Việt Nam trong cuộc chiến thường được gọi là Chiến tranh Biên giới Tây Nam. Cuộc chiến này đã dẫn đến cuộc xâm lược của Việt Nam và việc thành lập một chính phủ thân Hà Nội ở Campuchia.

Cần phải quan tâm hơn tới tính hình ở biên giới phía Tây của Việt Nam vì “các mối đe dọa về những thách thức an ninh phi truyền thống, chủ yếu ở vùng đồng bằng sông Mekong” – ông Nguyễn Thế Phương, một nhà nghiên cứu chính trị của Việt Nam tại Đại học News South Wales của Australia phát biểu.

“Việc mất đi khả năng duy trì sản xuất lương thực trên quy mô lớn ở  ĐBSCL sẽ có ảnh hưởng to lớn tới an ninh của Việt Nam ở khu vực phía Nam” – ông Phương nói.

“Theo tôi, mặt trận phía Tây đang trở nên quan trọng hơn từng ngày nhưng Việt Nam đang bị quá phân tâm bởi các vấn đề hàng hải ở mặt trận phía đông, nghĩa là ở Biển Đông” – nhà nghiên cứu này nhận định. 

Tháng Tư năm 2024 đánh dấu gần 50 năm hình thành cộng đồng người Mỹ gốc Việt, sau biến cố 30/4/1975. Trong 49 năm qua, cộng đồng người Mỹ gốc Việt đã trải qua nhiều thăng trầm, gian khổ, nỗ lực và cuối cùng khẳng định được chỗ đứng của mình trong lòng xã hội Hoa Kỳ.

Nhân dịp này, RFA phỏng vấn TS. Alex-Thái Đình Võ, hiện là Phó Giáo sư tại Vietnam Center của Đại học Kỹ thuật Texas (Texas Tech University). Phần một cuộc cuộc phỏng vấn nói về sự hình thành của cộng đồng và sự khác biệt giữa các thế hệ. Phần sau nói về con đường xây dựng bản sắc cho riêng mình của thế hệ thứ hai lớn lên ở Hoa Kỳ.

RFA. Như anh đã biết, sau biến cố 30/4/1975, một cộng đồng người Mỹ gốc Việt đã hình thành trên mảnh đất Hoa Kỳ. Xin anh cho biết trong gần 50 năm qua, có bao nhiêu thế hệ người Mỹ gốc Việt đã hình thành ở đây. Giữa các thế hệ có sự khác biệt gì hay không? 

TS. Alex-Thái Đình Võ

Vâng, cảm ơn anh với câu hỏi quan trọng này vì nó là câu hỏi mọi cộng đồng nhập cư đều phải đối diện. 

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975 đến nay, gần 50 năm, có thể nói rằng hiện tại có bốn thế hệ người Việt tại Hoa Kỳ. 

Thế hệ đầu là những người ở tuổi ba mẹ và anh chị của chúng ta, năm nay đa phần là ở lứa tuổi 50 trở lên. Thế hệ thứ hai là những anh chị sinh ra ở Hoa Kỳ từ giữa thập niên 1970 và 1980. Thế hệ thứ ba có thể là các bạn sinh vào giữa thập niên 1980 và đến khoảng năm 2000. Từ năm 2000 đến nay thì cũng đã 24 năm, có nghĩa cũng có những thế hệ thứ tư ở lứa tuổi trẻ em, dưới vị thành niên. 

Xen lẫn giữa thế hệ thứ nhất và thứ hai là những người như tôi, mà ở Hoa Kỳ họ gọi là thế hệ 1.5, tức những người sinh ra ở Việt Nam nhưng sang Hoa Kỳ từ khi còn nhỏ và đứng giữa không gian danh nghĩa (liminal space) của hai thế hệ, hai thái cực. 

Nhưng khi nói đến thế hệ thứ hai thì đa phần hiểu là thế hệ những người sinh ra và lớn lên ở Hoa Kỳ cùng một số những người tuy sinh ra ở Việt Nam nhưng sang Hoa Kỳ từ khi còn khá nhỏ nên phần nào có sự gần gũi hơn đối với thế hệ thứ hai thay vì thế hệ thứ nhất hay 1.5.

Để phần nào hiểu được cộng đồng người Mỹ gốc Việt đòi hỏi nhận diện các thế hệ người Mỹ gốc Việt và tương quan giữa các thế hệ, đặc biệt giữa thế hệ của những người sinh ra và lớn lên ở Việt Nam và những người sinh ra, lớn lên và trưởng thành ở Hoa Kỳ. 

RFA. Người ta thường nói thế hệ hai sinh ra và lớn lên ở Mỹ có nền văn hóa mới, với một vài khác biệt về tinh thần với thế hệ thứ nhất. Theo anh, đó là những khác biệt gì?

TS. Alex-Thái Đình Võ

Có rất nhiều sự khác biệt giữa hai thế hệ này. Thế hệ đầu, những người của lứa tuổi cha mẹ và anh chị mình thường là những người đã từng trải qua sự kiện của cuộc chiến Nam-Bắc và phải sống với hậu quả của nó sau chiến tranh. 

Họ là những người vì hoàn cảnh phải bỏ nước và quê cha đất tổ để tìm tự do và cơ hội cho chính bản thân và gia đình. Họ là lứa tuổi của những người đã phải trải qua sống chết trong cuộc chiến, khổ nạn trong các trại giam cộng sản và những thay đổi của xã hội và chính trị thời hậu chiến, lênh đênh trên biển cả với số phận nổi trôi trong các trại tỵ nạn. 

Khi định cư, dù ở Hoa Kỳ, nhưng họ là những người phải đối diện với những khó khăn lúc đầu, từ những khó khăn trong việc hòa nhập với một môi trường và xã hội mới, đầy phức tạp trong bối cảnh của thiếu thốn đủ thứ, từ ngôn ngữ đến tài chính. Nhưng họ tồn tại và phải tồn tại vì bản thân và vì gia đình con cái của họ. 

Thế hệ này lo nhiều về mặt mưu sinh trong những khó khăn hòa nhập vào xã hội Hoa Kỳ, vì vậy đa số trong số họ vẫn giữ tính cách và nếp sống Việt. 

Họ suy nghĩ và giao tiếp bằng tiếng Việt là chính, sở thích của họ, từ cách ăn mặt đến ẩm thực và âm nhạc cũng phần nào mang tính chất Việt nhiều hơn là Mỹ. 

Họ sống với cái "tinh thần Việt", từ truyền thống tôn giáo đến lễ hội, nhưng cũng không thể phủ nhận được ảnh hưởng của nền văn hóa mới mà họ đang sống, từ cách hòa nhập vào cuộc sống xã hội mới, phong cách sống tiêu biểu ở phương Tây đến sở thích và giá trị cá nhân. 

Thực tế, đa phần họ là những người bị hoàn cảnh buộc phải rời quê hương, và với thân phận mất nước nên mối ưu tư của họ thường hướng về Việt Nam hơn là các vấn đề hiện tại của họ ở Hoa Kỳ. 

Họ nghĩ đến quê cha đất tổ, về mồ mả ông bà và nhà cửa, về cuộc sống của người thân, cũng như các khía cạnh khác của Việt Nam, như kinh tế, xã hội, và chính trị. 

Ở đây, tôi chưa đề cập đến những người Việt thuộc thế hệ thứ nhất nhưng lại có những sự khác biệt do hoàn cảnh và thời điểm họ rời Việt Nam. Ví dụ, sự khác biệt giữa những người rời Việt Nam ngay sau sự kiện 30/4 năm 1975, những người rời Việt Nam vào cuối những năm 1970 và thập niên 1980 thông qua các phương tiện vượt biên vượt biển, và những người rời sau đó theo các chương trình ODP, cụ thể là chương trình cải tạo, bảo lãnh, và H.O. dành cho các cựu tù cải tạo cộng sản. 

Trong cái tổng quan nói trên, thế hệ này là những người thường mang trên người trọng trách cần bảo tồn và phát triển lịch sử và văn hóa của mình trong khi vẫn phải đối diện với một xã hội mới, giữa sự giao thoa và xung đột văn hóa.

Thế hệ thứ hai trở đi, kể cả thế hệ 1.5 như chúng tôi, lại khác. Đa phần chúng tôi sinh ra hoặc lớn lên ở Hoa Kỳ từ khi còn rất nhỏ nên ký ức và ấn tượng về Việt Nam thì rất ít, tùy theo hoàn cảnh và môi trường sinh sống của từng cá nhân. 

Chúng tôi có thể thấm nhuần một số yếu tố rất Việt, như ẩm thực, âm nhạc (Asia, Thúy Nga, Vân Sơn), văn hóa như việc đi chùa hoặc nhà thờ, ăn mặc áo dài trong dịp Tết, và vân vân… nhưng trung tâm đa số chúng tôi được giáo dục trong hệ thống trường Mỹ từ khi còn nhỏ. 

Chúng tôi suy nghĩ và giao tiếp bằng tiếng Anh là chính vì vậy chúng tôi cảm thấy Mỹ hơn là Việt. Chúng tôi không cần phải quan tâm nhiều về việc hòa nhập vào xã hội Mỹ vì đó là lẽ tự nhiên của cuộc sống chúng tôi.  

RFA. Xin anh chia sẻ những cảm nhận, suy nghĩ của anh về thế hệ thứ 2 sinh ra ở Mỹ, đặc biệt là những thành công của họ trong dòng chính xã hội Mỹ.  

TS. Alex-Thái Đình Võ

Bởi ảnh hưởng của gia đình và xã hội, đa phần trong chúng tôi đều có ý chí vươn lên, với mục tiêu học đại học và đạt các bằng cấp cử nhân, thạc sỹ, tiến sỹ, luật sư, hay bác sĩ. 

Vì vậy quan tâm của chúng tôi không nặng về quá khứ lịch sử hay về các vấn đề liên quan đến Việt Nam mà ngược lại là với những thực trạng chúng tôi phải đối diện hàng ngày trong một xã hội Mỹ, từ việc kiếm việc làm, trả nợ học phí, đến cuộc sống xã hội, an sinh, kinh tế, và chính trị bao quanh chúng tôi. 

Tuy nhiên, điều này chưa đề cập đến những khó khăn mà một số bạn của thế hệ 1.5 và hai trở lên phải đối mặt và vì vậy không phải ai cũng "thành công" theo định nghĩa của bằng cấp. 

Bởi sự ảnh hưởng của nhiều yếu tố, một số phải đối mặt với băng nhóm và lao lý, vân vân… 

Tóm lại, khi nói đến thế hệ 1.5 và 2 trở đi, người ta thường thấy những nỗ lực và gương thành công của những thế hệ này. 

Điển hình về mặt quân đội thì đã có những người thuộc thế hệ 1.5 lên đến cấp tướng, như ông Lương Xuân Việt, Nguyễn Từ Huấn, Lập Thể Flora, William Seely, John Edwards. 

Về chính trị thì có dân biểu Joseph Cao Quang Ánh và Stephanie Murphy, truyền thông với Betty Nguyen (CNN/CBS), Leyna Nguyen, Thuy Vu.

Về văn học có Viet Thanh Nguyen, Monique Truong, Ocean Vuong. 

Tổng quan, sự thành công của người Mỹ gốc Việt thế hệ 1.5 trở đi rất nhiều và con số đó mỗi năm càng tăng với những thế hệ tiếp nối. 

Nói chung, thế hệ thứ hai trở đi là thế hệ của sự kết hợp, là thế hệ của sự đa dạng, là thế hệ của sự thay đổi và sự phát triển. 

Họ là thế hệ của hiện đại, của công nghệ, của sự tiến bộ, của sự đổi mới. 

Họ là thế hệ của những người trẻ tuổi, của những người trẻ trung, của những người đang xây dựng và phát triển một tương lai tươi sáng cho cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ. 

RFA. Như vậy, giữa hai thế hệ có một khoảng cách khá rộng. Làm thế nào để hai thế hệ xích lại gần nhau hơn? 

TS. Alex-Thái Đình Võ

Khi nhìn về những thế hệ người Việt gốc Mỹ, chúng ta cũng thấy rõ nét những sự khác biệt, từ lịch sử, độ tuổi, đến những trải nghiệm thành viên. 

Vì vậy, ở giữa thế hệ thứ nhất và thế hệ 1.5 trở đi là một khoảng cách (generational gap) với nhiều sự khác biệt thường dẫn đến những mâu thuẫn và hiểu lầm về nhau. 

Đa phần hai thế hệ không thấu hiểu được mối quan tâm của nhau và những gì họ đã từng trải qua, để định hình suy nghĩ và tinh thần của họ. Sự khác biệt về ngôn ngữ cũng như đời sống thường ngày làm cho khoảng cách giữa họ thêm xa hơn, dẫn đến việc chỉ trích, không tin nhau.

Tuy nhiên, hiện thực là như vậy, nhưng không thể trách thế hệ nào, vì đó là sự tiến hóa tự nhiên mà hầu như xã hội nào, đặc biệt xã hội nhập cư, đều phải trải qua và đối diện. 

Hiển nhiên, mỗi con người thuộc mỗi thế hệ cũng đều có những suy nghĩ và ưu tư riêng của họ. Điều quan trọng là thay vì chỉ trích, trách cứ và từ bỏ nhau thì chúng ta cần có những nỗ lực đến gần lại với nhau để tạo cơ hội tiếp cận và vượt qua những rào cản giữa những thế hệ để có sự thông hiểu nhau hơn. 

Để làm được điều đó, trước hết tất cả, dù thuộc thế hệ nào cũng cần phải có sự bao dung và tinh thần cởi mở để lắng nghe nhau, từ những điểm chung đến những khác biệt. 

Các thế hệ nên có những nỗ lực ghi lại câu chuyện của mình, chia sẻ những suy nghĩ, mối quan tâm của mình qua các hình thức khác nhau, như viết hồi ký, phỏng vấn, làm lịch sử truyền khẩu, vân vân... 

Thế hệ thứ nhất nói lên những trải nghiệm của mình từ thời ở Việt Nam để giúp cho các thế hệ sau hiểu được điểm xuất phát của quý vị, để hiểu thêm về Việt Nam và đời sống của quý vị trước khi quý vị bỏ nước ra đi. 

Quý vị chia sẻ những khó khăn quý vị phải đối mặt trên con đường đến một đất nước khác và những nỗ lực để định hình của quý vị. 

Thế hệ trẻ ở Mỹ cũng cần phải nói lên câu chuyện của riêng mình, vì câu chuyện ấy cũng sẽ giúp người của thế hệ trước và thế hệ sau hiểu thêm về mình. Vâng, đến gần với nhau đòi hỏi nỗ lực, sự khoan dung và cởi mở để nhìn nhận và lắng nghe nhau, và từ tất cả thành viên của các thế hệ.

RFA xin cảm ơn TS. Alex-Thái Đình Võ đã dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn này.

TS. Alex-Thái Đình Võ nhận bằng cử nhân Chính trị học tại Đại học UC Berkeley, thạc sĩ và tiến sĩ ở Đại Học Cornell (University), chuyên ngành Á Châu Học và Lịch Sử Châu Á. Các hướng nghiên cứu chủ yếu của ông là lịch sử, chính trị, và văn hóa Á Châu, trong đó trọng tâm là lịch sử Việt Nam thế kỷ 20, lịch sử và những thay đổi của cộng đồng Việt Nam ở hải ngoại. Cuốn sách gần đây nhất do ông chủ biên, cùng hai chủ biên khác là GS. Tường Vũ và Tiến sĩ Linda Ho Peché, với 14 tác giả tham gia viết, là "Toward A Framework For Vietnamese American Studies; History, Community and Memory" ("Hướng tới xây dựng ngành nghiên cứu về người Mỹ gốc Việt: lịch sử, cộng đồng và ký ức", Temple University Press, 2023.)

Việt Nam vừa gửi một công hàm ngoại giao cho cơ quan chức năng thành phố Putrajaya, Malaysia, sau vụ tàu của Cơ quan Chấp pháp Hàng hải Malaysia (MMEA) va chạm với một tàu cá Việt Nam tại khu vực Biển Đông.

Mạng báo chuyên về an ninh quốc tế Janes ngày 25 tháng tư loan tin dẫn nhiều nguồn thông thạo vụ việc vừa nêu cho biết.

Vụ va chạm xảy ra hôm 22 tháng tư tại địa điểm cách Bãi Thám hiểm (Investigator Shoal) chừng 15 hải lý về phía đông nam. Tàu của MMEA là tàu tuần duyên biển khơi KM Arau va chạm với một tàu cá số hiệu 90729.

Vụ va chạm khiến 22 người trên tàu cá 90729 rơi xuống biển. Sau đó cả hai phía Malaysia và Việt Nam tiến hành công tác cứu nạn.

Tin cho biết trong số 22 người rơi xuống biển, có 17 người được những tàu cá Việt Nam khác trong khu vực đó cứu; năm người được tàu KM Arau cứu.

Tham gia cuộc cứu nạn, phía Malaysia còn cử máy bay CL-415MP và tàu tấn công nhanh hiện đại nhất thuộc nhóm Jerong, KD Jerong.

Janes cho biết khi vụ việc xảy ra có những tàu của Việt Nam, trong số này có ít nhất một tàu hải quân.

Bãi Thám hiểm thuộc quần đảo Trường Sa và do Malaysia chiếm giữ. Tuy nhiên thực thể này còn bị Trung Quốc, Đài Loan và Việt Nam tuyên bố chủ quyền thuộc họ.

Việt Nam sử dụng công nghệ phần mềm gián điệp để nhắm vào những người chỉ trích Chính phủ, hoặc bất cứ ai có hoạt động liên quan các vấn đề mà Hà Nội cho là “nhạy cảm”.

Đó là nhận định trong Báo cáo Tình trạng Nhân quyền Thế giới của tổ chức Ân xá Quốc tế (Amnesty International) công bố ngày 23 tháng tư.

Ân xá Quốc tế cho biết một nghiên cứu của tổ chức này phát hiện: từ tháng hai đến tháng sáu năm 2023, một chiến dịch có liên quan đến cơ sở hạ tầng của phần mềm gián điệp tấn công có tên Predator do nhà cung cấp Intellexa phát triển đưa ít nhất 50 tài khoản mạng xã hội vào tầm ngắm. Những tài khoản mạng xã hội này thuộc 27 cá nhân và 23 tổ chức; một vài trong số đó là người Việt Nam.

Bên cạnh đó, các công cụ của Intellexa còn được bán cho những công ty Việt Nam có liên quan đến Bộ Công an.

Theo nghiên cứu của Ân xá Quốc tế, đặc vụ của Chính phủ Hà nội có thể đứng đằng sau chiến dịch sử dụng phần mềm gián điệp vừa nêu.

Báo cáo của Ân xá Quốc tế cũng nêu ra những trường hợp cụ thể về việc Việt Nam tiếp tục truy tố, bắt giữ các nhà báo, các nhà hoạt động chính trị, các nhà hoạt động môi trường, các nhà hoạt động khác chỉ vị họ bày tỏ quan điểm của họ. Đó là những người như blogger/nhà hoạt động Nguyễn Lân Thắng, Trương Văn Dũng, Bùi Tuấn Lâm, Đường Văn Thái, Hoàng Thị Minh Hồng, Lê Hữu Minh Tuấn…

Báo cáo của Ấn xá Quốc tế còn kết luận Việt Nam vẫn giữ số liệu về các vụ tử hình án tử hình là bí mật quốc gia.

Báo cáo Tình trạng Nhân quyền Thế giới 2023 của Ân xá Quốc tế thu thập nêu quan ngại về thực tế liên quan tại 155 quốc gia, trong đó có Việt Nam.

“Báo cáo nhân quyền thường niên của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ mặc dù đã phản ánh các thành tựu và bước tiến của Việt Nam trong việc bảo vệ quyền con người; nhưng rất tích vẫn tiếp tục đưa ra những thông tin không chính xác về tình hình thực tế của Việt Nam”.

Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng trả lời như vừa nêu tại cuộc họp báo thường kỳ ở Hà Nội vào chiều ngày 25 tháng tư đối với câu hỏi liên quan của báo giới.

Bà Phạm Thu Hằng lặp lại điều được cho là “chính sách nhất quán” của Chính phủ Hà Nội “bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, trong đó coi con người là trung tâm, là động lực của quá trình đổi mới và công cuộc phát triển đất nước”.

Vào ngày 22 tháng tư (theo giờ miền Đông nước Mỹ), Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ công bố báo cáo về thực hành nhân quyền năm 2023 trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ kết luận trong năm 2023 Việt Nam không có những thay đổi đáng kể về tình hình nhân quyền.

Theo Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, nhiều vấn đề nhân quyền quan trọng tại Việt Nam được báo cáo đáng tin cậy như tình trạng chính phủ cho giết hại người dân một cách phi pháp, tùy tiện; tình trạng giới chức chính phủ tra tấn, đối xử vô nhân đạo, độc ác; hoạt động cưỡng bức điều trị tâm lý, y tế; bắt giữ, giam cầm tùy tiện; hệ thống tư pháp không độc lập; đàn áp xuyên biên giới đối với những cá nhân tại nước khác; hạn chế nghiêm trọng quyền tự do biểu đạt, tự do báo chí, quyền tự do Internet; quyền tự do hội họp ôn hòa, tự do lập hội, quyền tự do tôn giáo - tín ngưỡng, quyền tự do đi lại; người dân không có quyền tự do ứng cử, bầu cử, quyền tự do tham gia các đảng phái chính trị; hạn chế các tổ chức cổ xúy cho nhân quyền; hạn chế một cách có hệ thống quyền tự do lập nghiệp đoàn công nhân; tệ nạn tham nhũng; nạn buôn người.

Báo cáo thực hành nhân quyền năm 2023 của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nêu lại thống kê của các cơ quan truyền thông, các tổ chức Phi Chính phủ (NGOs), các nhà quan sát cho thấy tính đến ngày 31 tháng 10 năm 2023, Việt Nam giam giữ ít nhất 187 người do các hoạt động cổ xúy cho nhân quyền; trong số này có 162 người bị kết án và 25 người đang bị giam chờ ngày ra tòa.

Trong báo cáo về thực hành nhân quyền năm 2022, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nêu rõ Chính phủ Việt Nam thường khẳng định công tác vận động cho nhân quyền và dân chủ là hành động chống lại Đảng và Nhà nước cộng sản.

“Lệnh cấm đánh bắt của Trung Quốc tại Biển Đông không chỉ vi phạm chủ quyền của Việt Nam ở quần đảo Hoàng Sa; mà còn vi phạm quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam đối với vùng đặc quyền kinh tế được xác định theo Công ước Liên hiệp quốc tế Luật Biển (UNCLOS) năm 1982”.

Đó là lời của Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Việt Nam, bà Phạm Thu Hằng, đưa ra ngày 25 tháng tư khi được báo giới hỏi về phản ứng của Hà Nội đối với việc Trung Quốc công bố lệnh cấm đánh bắt tại Biển Đông mới nhất.

Nguyên văn lời của Phát ngôn nhân Phạm Thu Hằng của Bộ Ngoại giao Việt Nam được truyền thông Nhà nước nêu lại như trên và thêm: “Lập trường của Việt Nam về lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc ở Biển Đông là nhất quán và đã được khẳng định rõ trong những năm qua.

Việt Nam yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với các vùng biển của Việt Nam; không làm phức tạp thêm tình hình, đóng góp vào việc duy trì hòa bình, ổn định, trật tự ở khu vực Biển Đông”.

Từ năm 1999, Trung Quốc bắt đầu có lệnh đánh bắt tại khu vực Biển Đông. Đây là vùng biển mà Bắc Kinh đơn phương tuyên bố chủ quyền gần đến 90% nằm trong đường đứt khúc do họ tự vạch ra. Đường này vào năm 2016 bị Tòa Trọng tài Thường trực Quốc tế (PCA) ở La Hay tuyên không có cả cơ sở pháp lý và lịch sử.

Lệnh cấm đánh bắt tại Biển Đông và Biển Hoa Đông do Trung Quốc đưa ra được áp dụng từ ngày 1 tháng năm đến ngày 16 tháng tám; bao trùm khu vực từ vĩ tuyến 12 đến phía Bắc Đài Loan, trong đó có quần đảo Hoàng Sa mà Trung Quốc hoàn tất cưỡng chiếm từ Việt Nam vào năm 1974.

Mỗi khi Trung Quốc đơn phương tuyên bố lệnh cấm đánh bắt hải sản tại Biển Đông, Bộ Ngoại giao Việt Nam đều lên tiếng phản đối. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn thực thi lệnh và nhiều lần bắt giữ tàu, ngư dân, xua đuổi, tịch thu hải sản, ngư cụ, phun vòi rồng vào tàu cá Việt Nam…

Từ đầu tháng hai năm 2023, Luật Hải Cảnh của Trung Quốc bắt đầu có hiệu lực. Luật này cho phép lực lượng chấp pháp Trung Quốc dùng vũ khí bắn vào tàu nước ngoài trong vùng nước mà Bắc Kinh đòi chủ quyền.  

Ngân hàng Standard Chartered vừa hạ mức dự đoán tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm 2024 từ 6,7% xuống 6% và cho biết mức tăng trưởng trong quý một năm nay của Việt Nam đã thấp hơn mức dự đoán do những khó khăn về thương mại toàn cầu.

Reuters trích dẫn thông báo của Standard Chartered viết: “Thương mại, yếu tố chính của tăng trưởng và đầu tư cho Việt Nam, cũng đối mặt với những thách thức ngắn và dài hạn”.

Dự báo của Standard Chartered cũng hạ mức lạm phát năm từ 5,5% xuống 4,3% sau khi lạm phát trong quý một thấp hơn mức dự đoán.

Theo báo cáo của Tổng cục thống kê Việt Nam, GDP quý một năm nay của Việt Nam tăng trưởng 5,66%. Mức này được nói cao hơn so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, nhiều dấu hiệu cho thấy đà phục hồi kinh tế chưa bên vững. Nguyên nhân được nói là do những bấp bênh từ tình hình kinh tế thế giới tiếp tục gây ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng.

Việt Nam đề ra mục tiêu tăng trưởng cả năm là từ 6 - 6,5%. Để đạt được mục tiêu này, các chuyên gia kinh tế trong nước cho biết tăng trưởng kinh tế các quý cuối năm cần đạt từ 5,85 - 6,28% ở kịch bản tăng trưởng 6% và từ 6,32 - 7,08% ở kịch bản tăng trưởng 6,5%. 

Hàng xuất khẩu của Việt Nam là đối tượng của 242 vụ điều tra liên quan đến phòng vệ thương mại tại các nước bao gồm Mỹ, Ấn Độ, Indonesia, Australia… tính đến hết tháng 12 năm 2023. Báo Nhà nước  dẫn báo cáo thường niên Phòng vệ thương mại năm 2023 của Cục Phòng vệ Thương mại (Bộ Công Thương) cho biết như vậy.

Theo báo cáo, chỉ riêng trong năm 2023, Việt Nam đã phải đối mặt với 15 vụ điều tra mới như vậy.

Hoa Kỳ là quốc gia khới xướng nhiều vụ điều tra nhất với hàng hoá của Việt Nam trong năm 2023, theo báo cáo, với bảy vụ việc. Cụ thể, Mỹ điều tra bốn vụ chống bán phá giá (CBPG), một vụ việc điều tra chống trợ cấp (CTC) và hai vụ việc điều tra phạm vi sản phẩm/chống lẩn tránh thuế PVTM (CLT).

Các mặt hàng bị điều tra đa dạng gồm các sản phẩm như nhôm đùn, dây cáp nhôm, giá để đồ bằng thép, bánh xe kéo bằng thép, máy xịt rửa áp lực cao, túi giấy, tôm...

Ngoài ra, Mỹ cũng tiến hành rà soát một số biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM) đã áp dụng trước đó, như rà soát hành chính thuế CTC với lốp xe, rà soát hành chính thuế CBPG với mật ong nhập khẩu từ Việt Nam.

Đến hết tháng 12/2023, Mỹ đã điều tra 59 vụ việc phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, chiếm khoảng gần 25% tổng số vụ việc nước ngoài điều tra với hàng Việt.

Theo báo cáo mới, Ấn Độ hiện cũng đang tiến hành 31 vụ điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng hoá Việt Nam.

Tính đến tháng 6/2023, Canada đang tiến hành điều tra 18 vụ việc phòng vệ thương mại với hàng hoá Việt Nam, nhưng không điều tra vụ mới trong năm 2023.

Australia đã điều tra 18 vụ phòng vệ thương mại đối với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam.

Tại ASEAN, bốn nước đang áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại với Việt Nam là Malaysia, Indonesia, Philippines, Thái Lan.

Hiện Việt Nam đang đề nghị Hoa Kỳ xem xét công nhận Việt Nam có nền kinh tế thị trường. Đây là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là trong các vụ điều tra chống bán phá giá.

Theo Bộ Công thương, khi xác định giá trị thông thường để tính biên độ phá giá, Hoa Kỳ sẽ sử dụng giá trị của một nước thứ ba được coi là có nền kinh tế thị trường (nước thay thế) để tính toán chi phí sản xuất của các doanh nghiệp tại Việt Nam thay vì sử dụng dữ liệu do các doanh nghiệp Việt Nam cung cấp. Điều này khiến biên độ phá giá bị đẩy lên rất cao và không phản ánh thực trạng sản xuất của các doanh nghiệp Việt Nam.

Ngoài ra, việc coi Việt Nam là nền kinh tế phi thị trường cho phép Hoa Kỳ áp dụng thuế suất toàn quốc - là mức thuế dành cho các doanh nghiệp không hợp tác hoặc không chứng minh được họ không chịu sự kiểm soát của Chính phủ. Thuế suất toàn quốc thường được Hoa Kỳ tính toán dựa trên dữ liệu sẵn có nên thường bị đẩy lên rất cao và được duy trì trong tất cả các đợt rà soát, gây cản trở cho việc xem xét dỡ bỏ lệnh áp thuế.

Trung Quốc mới đây đưa một dự thảo nghị định thư đối với thủy sản sống của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này với yêu cầu thuỷ sản sống xuất từ Việt Nam phải có mã số, vùng nuôi và phải được kiểm soát, có khả năng truy xuất nguồn gốc. Truyền thông Nhà nước dẫn thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết Tổng cục Hải quan Trung Quốc đang đề nghị góp ý cho dự thảo này.

Thủy sản sống được định nghĩa là loài động vật thủy sản, rong, tảo có khả năng sinh trưởng, phát triển.

Theo VASEP, hiện Việt Nam có 62 cơ sở được phép xuất khẩu thủy sản sống qua Trung Quốc.

Theo thống kê của Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển Thị trường, tính đến hết tháng 3/2024, Việt Nam đã xuất khẩu 1.517 lô hàng thủy sản sống sang Trung Quốc, chưa có lô hàng nào bị cảnh báo về tồn dư hóa chất và kháng sinh.

Hiện Trung Quốc là thị trường xuất khẩu thuỷ sản lớn thứ hai của Việt Nam, sau Nhật Bản.

Các mặt hàng thuỷ sản sống xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường Trung Quốc phải nằm trong danh mục được Trung Quốc công nhận, gồm 48 loài thủy sản. Các cơ sở nuôi được cơ quan quản lý nuôi trồng thủy sản hay thú y địa phương kiểm tra, chứng nhận điều kiện an toàn thực phẩm/điều kiện vệ sinh thú y, được cấp mã số/lấy mẫu giám sát bệnh trong quá trình nuôi (đối với tôm sú, tôm thẻ sống).

Riêng với tôm hùm bông, từ ngày 1/2/2021, Trung Quốc quy định loài này nằm trong danh sách nguy cấp nhóm hai. Tháng 5/2023, Trung Quốc sửa Luật Bảo vệ động vật hoang dã, cấm đánh bắt động vật trong danh sách nguy cấp đã ban hành năm 2021.

Quy định mới về nhập khẩu tôm hùm bông của Trung Quốc đã khiến cho việc xuất khẩu mặt hàng này của Việt Nam sang nước láng giềng bị ách tắc từ tháng 5 năm ngoái.

Việt Nam và Trung Quốc hiện vẫn đang đàm phán để sớm ký kết nghị định thư về xuất khẩu thủy sản khai thác tự nhiên.

Trong khi chờ đợi ký nghị định thư, Bộ Công thương Việt Nam hồi cuối tháng 1 cho biết, Trung Quốc sẽ xem xét, tạo cơ chế đặc biệt để các cơ sở đăng ký xuất khẩu tôm hùm sang nước này, đồng thời, bỏ lệnh cấm nhập khẩu gia cầm từ Việt Nam. Hai bên phối hợp làm các thủ tục để dỡ bỏ lệnh cấm.

Bốn bác sĩ và bảo vệ Trung tâm Y tế huyện Gò Quao tỉnh Kiên Giang cùng bốn cộng tác viên Trung tâm dạy nghề Thanh niên Kiên Giang và Trường Trung cấp nghề Dân tộc Nội trú Kiên Giang lĩnh tổng cộng 68 năm tù về tội giả mạo trong công tác.

Toà án nhân dân tỉnh Kiên Giang được truyền thông loan trong ngày 24/4 đã tuyên phạt mức án trên với các bị cáo, do đã cấu kết làm khống 1.700 giấy khám sức khỏe cho người thi sát hạch lái xe, để thu lợi bất chính số tiền trên 48 triệu đồng.

Qua đó, Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Trần Thanh Phong (nhân viên bảo vệ của Trung tâm y tế) 13 năm tù; các bị cáo Lâm Thị Minh Phụng, Huỳnh Long (đều là bác sĩ của Trung Tâm) và Nguyễn Thị Huyền Nga (cộng tác viên trung tâm dạy nghề) mỗi bị cáo lãnh 12 năm tù; bị cáo Danh Chánh Tuy (bác sĩ) tám năm tù, Nguyễn Chí Lợi, Lê Thị Hồng Gấm (cộng tác viên trường trung cấp dạy nghề) lần lượt bảy năm tù và ba năm tù về tội “giả mạo trong công tác”. Buộc các bị cáo nộp lại số tiền thu lợi bất chính vào ngân sách.

Ông Đào Văn Ngọc, Phó chủ tịch Uỷ ban nhân dân thành phố Long Xuyên, tỉnh An Giang bị khởi tố, bắt tạm giam do vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ thu hồi đất.

Ngày 25/4, truyền thông loan, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh An Giang đã tống đạt quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam ông Đào Văn Ngọc. Cùng lúc, Công an cũng đã tiến hành lệnh khám xét nơi làm việc và nơi ở của ông này.

Liên quan sai phạm này, hôm 12/4 Cơ quan CSĐT Công an tỉnh An Giang đã khởi tố, bắt tạm giam các ông Nguyễn Bảo Sinh (Phó chủ tịch UBND TP.Long Xuyên); Huỳnh Lê Phong (cựu Trưởng phòng TNMT TP.Long Xuyên); Nguyễn Thanh Phong (cán bộ Trung tâm phát triển quỹ đất TP.Long Xuyên) và Nguyễn Thiện Thanh (cán bộ Phòng TNMT TP. Long Xuyên).

Để phục vụ điều tra vụ án, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh An Giang trước đó cũng đã có công văn gửi lãnh đạo TP.Long Xuyên triệu tập 15 người là cán bộ, công chức, viên chức có liên quan; trong số đó có ông Nguyễn Bảo Sinh và ông Đào Văn Ngọc.

Quá trình điều tra, Công an xác định ông Sinh đã ký năm quyết định giao đất làm nhà ở cho những người không thuộc trường hợp tái định cư; ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ba hộ dân không đúng đối tượng tái định cư. Ngoài ra, ông Sinh còn ký cấp đất không đúng đối tượng được tái định cư, ký sai quy định cho 13 hộ dân khác. Ngoài ra, các lãnh đạo UBND TP.Long Xuyên đã ký quyết định giao đất sai quy định thuộc diện điều tra. Trong số các nền cấp sai, Đào Văn Ngọc với chức vụ Phó chủ tịch UBND TP.Long Xuyên đã ký hai quyết định giao đất làm nhà ở cho một hộ dân ở P.Mỹ Bình không thuộc trường hợp tái định cư.

Vụ án vẫn đang được Công an tỉnh An Giang tiếp tục điều tra, làm rõ.

Ông Trần Quí Thanh, nguyên Chủ tịch Tân Hiệp Phát, bị Toà án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh tuyên phạt tám năm tù; hai con gái Trần Uyên Phương bốn năm tù và Trần Ngọc Bích ba năm tù nhưng cho hưởng án treo, cùng về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

Truyền thông nhà nước loan tin trên trong ngày 25/4, nêu rõ, Hội đồng xét xử kết luận trong thời gian từ năm 2019 đến năm 2020, ông Trần Quí Thanh và hai con gái Trần Ngọc Bích và Trần Uyên Phương thông qua môi giới đã cho các ông, bà Lâm Sơn Hoàng, Nguyễn Huy Đông, Nguyễn Văn Chung, Đặng Thị Kim Oanh vay tiền với lãi suất 3%/tháng, nhưng yêu cầu các chủ tài sản/dự án phải thực hiện việc ký hợp đồng chuyển nhượng tài sản/cổ phần của dự án để che giấu việc cho vay.

Khi bên vay thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trả nợ gốc, nợ lãi theo thỏa thuận thì cha con ông Thanh đã không trả lại tài sản cho họ, cho rằng họ đã vi phạm cam kết.  Tổng giá trị tài sản cha con ông Thanh chiếm đoạt của bốn bị hại là 1.048 tỷ đồng.

Hội đồng xét xử nhận định, việc cha con ông Thanh thực hiện giao dịch dân sự cho bốn bị hại vay tiền là không trái pháp luật. Tuy nhiên việc vay tiền và lãi phát sinh, các bị cáo đã thỏa thuận ký kết hợp đồng chuyển nhượng tài sản, quyền sử dụng đất, dự án…và các hợp đồng chuyển nhượng này là giả tạo, trái pháp luật.

Trong vụ án này, HĐXX cho rằng bị cáo Trần Quí Thanh là người phải chịu trách nhiệm chính và phải chịu trách nhiệm về toàn bộ giá trị tài sản chiếm đoạt.

Bị cáo Trần Uyên Phương với vai trò giúp sức và phải chịu trách nhiệm với giá trị tài sản chiếm đoạt là 350 tỷ và Trần Ngọc Bích đồng phạm giúp sức với vai trò làm theo chỉ đạo của ông Thanh và phải chịu trách nhiệm với giá trị tài sản chiếm đoạt là 600 tỷ.

Theo HĐXX căn cứ hồ sơ vụ án, lời khai của các bị cáo, người liên quan tại toà, có đủ cơ sở xác định hành vi phạm tội của ba cha con ông Trần Quý Thanh.

Ông Trần Quí Thanh, còn được gọi với tên Dr Thanh, từng được nhiều người nhắc đến tại Việt Nam với vụ án “con ruồi” trong sản phẩm chai nước ngọt của hãng này hồi năm 2015. Người tố cáo chai nước của Tân Hiệp Phát có ruồi là ông Võ Văn Minh. Ông này sau đó bị án bảy năm tù về tội “Cưỡng đoạt tài sản”. Ông Minh bị công an ập vào bắt khi đang nhận 500 triệu đồng từ Tân Hiệp Phát mà ông này đòi bồi thường.

Tỷ phú Phạm Nhật Vượng dự tính xuất thêm tiền túi 1 tỷ USD để tài trợ cho nhà sản xuất xe điện VinFast đang trên đà thua lỗ. 

Phát biểu tại cuộc họp cổ đông hôm 25/4 của VinGroup, tập đoàn do ông làm chủ tịch và sở hữu trực tiếp 18% cổ phần, ông Vượng nói sẽ có thể mở rộng đầu tư hơn nữa vào VinFast sau khi ông và Tập đoàn VinGroup rót 11,4 tỷ USD vào công ty tính đến cuối năm ngoái.

“Tôi dự định sẽ tài trợ cho VinFast 1 tỷ USD từ tiền túi của mình”, ông Vượng không nêu rõ khi nào sẽ chi ra số tiền này, đồng thời khẳng định VinFast không gặp vấn đề về dòng tiền và chưa chậm ngân hàng một đồng lãi nào. 

Trong một bài viết của Yahoo News vừa qua, tác giả nhận định cho rằng VinFast có thể không tồn tại đến cuối năm nay, minh chứng là dòng tiền tự do âm trong quý đầu tiên đã lên tới con số đáng kinh ngạc là 717,3 triệu USD, trong khi tiền trong nhà băng chỉ còn lại 123,3 triệu USD. 

Đúng một năm trước, cũng trong cuộc họp cổ đông, VinFast và ông Phạm Nhật Vượng đã ký thỏa thuận cam kết, đó là ông Phạm Nhật Vượng sẽ hiến tặng một tỉ USD trong vòng một năm tới cho VinFast từ nguồn tài sản cá nhân, Vingroup tài trợ không hoàn lại 500 triệu USD, đồng thời cho VinFast vay một tỉ USD với thời hạn tối đa 5 năm.

Theo hãng tin Reuters, ông Vượng hồi đầu năm 2024 thay thế bà Lê Thị Thu Thủy để làm Tổng giám đốc VinFast, công ty do chính ông sở hữu 97% cổ phần trực tiếp và thông qua các công ty mà ông kiểm soát.

“Vinfast là sứ mệnh, danh dự và tương lai của Vingroup nên chúng tôi không bao giờ buông Vinfast”", mạng báo Tuổi trẻ trích lời ông Vượng nhấn mạnh.

Giá cổ phiếu của VinFast đã giảm xuống còn 2,5 USD so với lần niêm yết ban đầu vào tháng 8 năm ngoái ở mức 10 USD (đạt đỉnh hơn 90 USD), do công ty không đạt được mục tiêu bán hàng vào năm ngoái và tiếp tục báo lỗ nặng.

Hồ sơ cho thấy hơn 70% trong số 35.000 ô tô VinFast bán ra năm ngoái thuộc về hãng taxi điện Xanh SM, thuộc sở hữu của ông Vượng. 10% còn lại thuộc về VinGroup và các đơn vị trực thuộc.

Vì Xanh SM cũng đang phải đối mặt với chi phí cao trong khi cố gắng mở rộng thị trường gọi xe Việt Nam và nước ngoài, Vương cho biết hôm thứ Năm rằng ông dự định niêm yết hãng taxi này trên thị trường quốc tế nếu điều kiện cho phép.

Ông cũng cho biết Tập đoàn VinGroup đang xem xét niêm yết đơn vị kinh doanh khách sạn Vinpear trong năm nay.

Tháng trước, VinGroup đã công bố bán cổ phần và tài sản trị giá 1,6 tỷ USD tại đơn vị bán lẻ Vincom Retail, một trong những cỗ máy tạo ra lợi nhuận chính của tập đoàn, cùng với Vincity, công ty con về bất động sản này vẫn có lãi nhưng phải đối mặt với thị trường đầy thách thức.