Tin Hong Kong - Một tổ chức có tên là Shaw Foundation đã xướng danh người đạt Giải Shaw Thiên văn học 2012 là Giáo sư Lưu Lệ Hằng về những đóng góp của cô trong việc định danh các vật thể ngoài Hải Vương tinh, tức Trans-Neptunian Objects, viết tắt là TNO. Giải này được so sánh như giải Nobel của ngành Thiên Văn Học.

Tin cho biết Giáo sư Lưu Lệ Hằng sinh năm 1963 ở miền nam Việt Nam, lớn lên tại Sài Gòn. Cha bà là một thông dịch viên làm việc cho quân đội Hoa Kỳ. Ông đã dạy bà học tiếng Pháp khi còn nhỏ và trở thành nền tảng cho quá trình học tiếng Anh của bà sau này. 30 tháng 4, cô Hằng cùng gia đình di tản ra khỏi Việt Nam và tị nạn tại Hoa Kỳ. Cô học trò gốc Việt sau đó giành được học bổng ngành vật lý tại Ðại học Stanford. Sau khi tốt nghiệp vào năm 1984, cô tân cử nhân đã dành mùa hè thảnh thơi của mình để bắt đầu học lên cao học tại Ðại học California Berkeley, cùng lúc đó cô làm việc cho Phòng thí nghiệm sức đẩy phản lực của NASA ở Pasadena. Thích thú trước những bức tường treo đầy hình ảnh các hành tinh do tàu nghiên cứu không gian Voyager gửi về, Lưu Lệ Hằng quyết định theo đuổi ngành thiên thể học.

Sau khi hoàn thành cao học tại Berkeley, cô lấy bằng tiến sĩ ở MIT. Trong thời gian ở MIT, cô cùng với nghiên cứu sinh David Jewitt làm đề tài Khảo sát các vật thể di chuyển chậm ngoài hệ Mặt trời. Sau đó Lưu Lệ Hằng tham gia giảng dạy tại Ðại học Harvard rồi chuyển sang Ðại học Leiden ở Hòa Lan. Khi quay về Mỹ, cô công tác tại Phòng thí nghiệm Lincoln của MIT cho đến nay. Cô hiện đang nghiên cứu các giải pháp công nghệ cho vấn đề an ninh quốc gia của Hoa Kỳ.

Vào năm 1991, Hiệp hội Thiên văn Hoa Kỳ đã trao giải Annie J. Cannon Award Thiên văn học cho cô. Ðể ghi nhận công lao của cô trong việc khám phá ra hơn 30 tiểu hành tinh, người ta lấy tên cô đặt cho tiểu hành tinh 5430 Luu.

Trước đó, vào tháng 3 vừa qua, tại thủ đô Oslo của Na Uy, tổ chức Kavli Foundation cũng đã công bố Giải Kavli năm 2012 cho bảy nhà khoa học tiên phong thuộc ba lĩnh vực nghiên cứu hiện đại gồm vật lý thiên văn học astrophysics, khoa học nano tức nanoscience và thần kinh học neuroscience. Giáo sư Lưu Lệ Hằng, nhà thiên văn học Mỹ gốc Việt đã là một trong những chủ nhân của giải Kavli thiên văn học năm nay.

Giải Shaw danh giá được bắt đầu trao tặng từ năm 2004. Giải trao cho các thành tựu nghiên cứu khoa học mới nhất trong các lĩnh vực: thiên văn học, khoa học sự sống và y học, toán học. Ðiểm đặc biệt là giải chỉ được trao cho các nhà khoa học còn sống giống như Giải Nobel. Giải Shaw mỗi năm gồm 3 triệu đô la Mỹ, chia đều cho ba lĩnh vực khoa học được xét thưởng. Khám phá của giáo sư Jane Lưu về sự hiện hữu của dãy Kuiper mà trước đó bị hoài nghi là rất quan trọng, mang tính chất cách mạng, bởi nó làm thay đổi nhận thức thế nào là hành tinh, về sự hình thành Thái Dương hệ, về thế giới vật chất xung quanh và ngoại vi Thái Dương hệ. Khám phá của cô gái người Việt được đánh giá là đi vào lịch sử của những phát giác lớn của nhân loại.(SBTN)

{nl}{nl}{nl}