{nl}Tin Bali - Hôm nay tại Bali nhân hội nghị cấp ngoại trưởng của Hiệp Hội ASEAN dưới sự chủ tọa của Nam Dương, đương kim chủ tịch ASEAN, Tổng thống Susilo Bambang Yudhoyono kêu gọi phải tiến nhanh đến bộ luật ứng xử tại Biển Ðông. Tổng thống Nam Dương nhấn mạnh là hai bên ASEAN và Trung Cộng cần phải hoàn thành cuộc đàm phán lê thê về bản quy tắc hướng dẫn ứng xử để bước sang một giai đoạn kế tiếp tức là đàm phán luật ứng xử trên Biển Ðông. Lãnh đạo quốc gia lớn mạnh nhất của ASEAN thẩm định là ASEAN và Trung Cộng lẽ ra không nên để mất quá nhiều thời gian, đã 10 năm để thông qua một bản tuyên bố về luật ứng xử và đã mất thêm đến 9 năm để thương lượng bản quy tắc hướng dẫn mà vẫn chưa đi tới đâu. Tổng thống Yudhoyono xác quyết là nếu hai bên tiến hành nhanh chóng các cuộc đàm phán thì sẽ làm cho tình hình ổn định dễ dàng hơn, và đây là một tín hiệu mạnh mẽ gởi đến toàn cầu là tình hình vùng Biển Ðông tương lai dễ dự báo hơn, dễ quản lý và lạc quan hơn.

Cách nay hai hôm, Tổng thư ký hiệp hội ASEAN là nhà ngoại giao Surin Pitsuwan, có tuyên bố với phóng viên Nhật Bản là ông hy vọng vào cuối năm nay, ASEAN và Trung Cộng sẽ đạt được thỏa thuận về bản hướng dẫn quy tắc ứng xử sau hơn 9 năm đàm phán. Bước kế tiếp là thương lượng về bộ luật ứng xử. Theo nhận định của một nhà ngoại giao ASEAN, với các hoạt động năng động của Hoa Kỳ từ quân sự đến ngoại giao trong những tháng gần đây tại khu vực, Trung Cộng sẽ phải từ bỏ thái độ chậm chạp trong tiến trình đàm phán với ASEAN.

Việc tìm ra một giải pháp cho vấn đề tranh chấp lãnh thổ trong vùng Biển Ðông giữa một số nước thành viên ASEAN và Trung Cộng là đề tài được đặt lên hàng đầu trong lúc các Ngoại trưởng của Hiệp Hội các Quốc gia đông Nam Á ASEAN tụ hội tại Bali, Nam Dương trong cuộc họp hằng năm. Ngoại trưởng Nam Dương Marty Natalegawa cho biết các ngoại trưởng ASEAN đã dùng hầu hết thời giờ của buổi họp hôm nay để tranh luận về những nỗ lực giải quyết những lời tuyên bố nhận chủ quyền đối nghịch nhau tại những nơi có trữ lượng dầu hỏa và khí đốt trong vùng Biển Ðông.

Trước đó Tổng thống Nam Dương Susilo Bambang Yudhoyono đã khuyến nghị các đại biểu hãy hoàn tất cho xong bản Tuyên bố Ứng xử tại Biển Ðông giữa ASEAN và Trung Cộng và lưu ý rằng đôi bên đã thương thảo về những hướng dẫn này từ 9 năm nay. Ngoại trưởng Natalegawa nói trong lúc ASEAN cho rằng bản tuyên bố về cách ứng xử tại Biển Ðông và một bộ luật về cách ứng xử được dự tính soạn thảo là cách hay nhất để giải quyết vụ tranh chấp, một số nước thành viên đang cứu xét đến những chọn lựa khác. Ông nói một số các đại biểu đã đề nghị biến việc phát triển trong vùng tranh chấp thành một công cuộc hợp doanh, và đây là ý kiến về một khu vực hòa bình, tự do và hợp tác. Trung Cộng và Ðài Loan nhận chủ quyền trên hầu hết vùng Biển Ðông, trong khi Brunei, Mã Lai, Phi Luật Tân và Việt Nam nhận một phần chủ quyền ở vùng biển gần duyên hải của họ. Vụ tranh chấp thỉnh thoảng đã bộc phát thành bạo động trong 40 năm qua, và trong những tháng gần đây cả Manila và Hà Nội đã than phiền về những vụ tàu Trung Cộng vi phạm lãnh hải của họ.

Phi Luật Tân muốn đưa vụ tranh chấp ra trước Tòa Án Quốc Tế của Liên Hiệp Quốc về luật biển. Ông Natalegawa nói chuyện này có thể cho thấy là khó. Ông nói đòi hỏi đầu tiên là tất cả mọi phía hay cả đôi bên đều đồng ý với hành động pháp lý đó, và ông không chắc được là cả đôi bên, Phi Luật Tân và Trung Cộng và có thể cả các quốc gia liên hệ khác đồng ý với giải pháp đó. Các giới chức ASEAN dự trù sẽ tiến hành các cuộc đàm phán trực tiếp với Trung Cộng vào ngày mai thứ Tư, trước cuộc họp vào ngày thứ Nam khi cả 10 vị bộ trưởng ASEAN sẽ cùng những người đồng nhiệm Trung Cộng, Nhật Bản và Nam Hàn nhóm họp. Vào ngày thứ Bảy, 17 nước khác gồm cả Hoa Kỳ và Nga cũng sẽ cùng khối các quốc gia Ðông Nam Á này tham dự Diễn đàn Khu vực ASEAN. Trung Cộng đã từng nói họ muốn giải quyết các tranh chấp trên cơ sở song phương thay vì đàm phán đa phương.(SBTN)